SENZIWE UMHLATSHELO
CISHE nomuntu owayengaqondi kahle ukuthi izinhlaka zomnotho zisebenzelana futhi ziphakelana kanjani ukuze yonke into isebenze ngomumo ubesekuqonda kahle loku emva kokuvalwa kwezwe ngenxa yokuhlasela kweCOVID-19 kusukela ngoMashi ka-2020.
Ukubona kume yonke into nse, zingekho ezokuthutha, kwavalwa imingcele, kwawa izinkampani kanjalo nje yinto obekucatshangwa ukuthi ivule abantu amehlo.
Kodwa sekucacile ukuthi okwenzekile kusukela ngonyaka odlule akuyiqwebulanga kahle inkungu, ikakhulukazi ebantwini baKwaZulu-Natali.
Ukube bekungenjalo ngabe abavumelanga ukuluthwa ngosopolitiki be-ANC abathe ngokuhluleka ukulungisa izimpi zabo ngaphakathi enhlanganweni base benza abantu umhlatshelo.
Ukube abantu baKwaZulu-Natali nabanye baseGauteng bebeqonda ukuthi noma zikhona izinkinga zobubha, ukungalingani nokuntuleka kwemisebenzi eNingizimu Afrika kodwa izinhlaka zomnotho zikhona ukuthuthukisa izimpilo zabo, ngabe abaqumbanga phansi umnotho ngezandla zabo.
Akekho ophikayo ukuthi zijulile izinkinga zokungalingani ezweni futhi impilo yomuntu omnyama ayikakabi ngcono okutheni, nakuba izwe lathola inkululeko yezepolitiki ngo-1994. I-COVID-19 ifike yashayelela isipikili kuloku.
Akekho ophikayo ukuthi kubuhlungu ukuthi ngisho izingane sezifundile zaze zagqoka amajazi asenyuvesi kodwa zigcine zingawutholi umsebenzi njengoMnu uNjabulo Ngcobo ebesibhale ngaye ngoLwesine. UNgcobo uneziqu zase-UKZN kodwa ngenxa yokungawutholi umsebenzi usakhetha ukuba wumdayisi onetafula emgwaqweni, lapho esebenza khona nonina.
Akekho ophikayo ukuthi iqhaza elibanjwa ngabantu abamnyama emnothweni alikabi likhulu ngokufanele. Akekho futhi ongaphika ukuthi umuntu omnyama nguye osahlupheka kakhulu eNingizimu Afrika.
Kodwa-ke ukucekela phansi okuncane okukhona okusizayo ngandlela thize kusiza bani? Osopolitiki bayosenza iziwula nemihlatshelo kuze kube nini? Bakhona nje kubona abashaye ujenga njengamanje ezitolo zokudla nabaswele uphethroli? Bakhona abazoncishiselwa izindodla zemiholo abazitholayo ePhalamende? Bakhona abaswele amatekisi okuya emsebenzini? Bakhona abaphelelwe wumsebenzi?
Abantu balalele nabakhohlisi abathe loku kuzothinta izinkampani ezinkulu zabelungu. Ukunyuka kwamanani okudla kulimaza bani? Ukubamba ulayini amahora amane ukuze uzothenga ulofu owodwa wesinkwa kuzwela kubani?
Abadayisi basemgwaqweni ngabelungu? Osomabhizinisi abancane abamnyama ngabelungu? Ngabelungu abaphelelwa wumsebenzi njengamanje?
Ngenkathi izwe lisasha ngempela akekho noyedwa oze emphakathini wazokhuza. Bebekhuza ezinkundleni zokuxhumana, behlezi ntofontofo emakwabo. Baqale ukuza emiphakathini ngoba sesidambile isimo.
Ekuvumeleni ukuba wumhlatshelo wezimpi ze-ANC asibange sisacabangela ngisho impilo yethu njengoba sivele sakhohlwa yimigomo ebekiwe yokunqanda ukubhebhetheka kweCOVID-19.
Sibonga abantu basezifundazweni eziyisikhombisa abashaye phansi ngonyawo banqaba ukuhlehlisela emuva impilo yabo ngoba behlonyekiswa ngosopolitiki. Nokuthi sisenalo izwe nethemba lokuvuselela umnotho yingenxa yabo.
